Dokuma bölümünde yatırım atıllaştı, istihdam eridi

Türkiye’nin en çok istihdam yaratan ihracatçı bölümlerinden olan dokumada kırmızı alarm çalıyor.

Sektörde son yıllarda yapılan yatırımlar, istenen kapasitelere ulaşamazken istihdamda önemli kayıplar yaşanıyor. Kesim temsilcileri, 200 binden fazla kişinin işten çıkarıldığını söylüyor. Bu sayı yalnızca Kahramanmaraş’ta 60 bin civarında. Global talebin daralması ve artan maliyetlerle birlikte sıkıntı günler yaşayan kesimde yeni yapılan yatırımlardan kimileri, üretim düğmesine bile basamazken birtakım firmaların düşen kapasitelere birlikte battığı söyleniyor.

Sorunun temel nedeni, dal firmalarının iç piyasadaki ihracatçı müşterilerinin Dâhilde Sürece Rejimi (DİR) kapsamında Asya ülkelerine yönelmesi olarak gösteriliyor. Dokumacılık kesiminin temsilcileri, iç piyasada kapasite sorunu olmadığını, buna rağmen firmaların ithalata yönelmesiyle bölümü güç durumda kaldıklarını tabir ediyor.

EKONOMİ gazetesine konuşan bölüm temsilcileri, dokuma dalının süratle kan kaybettiğini, tedbirlerin bir an evvel alınmasını gerektiğini vurguladı.

“30 sent için Özbek firmaların tercih edilmesi kabul edilemez”

İstanbul Dokuma ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Lideri Ahmet Öksüz, dokumacılık dalının üretim kapasitesinin ortalama yüzde 50-60 civarında olduğunu, bölgesine nazaran yüzde 30’lara düştüğünü belirterek “Maalesef bu şartlarda kapanan firmalar da var. Kırmızı alarm çalıyor şu an. 2022’de çalışmaya başlayan kendi iplik tesisimiz kapalı durumda. İşi büsbütün iplik olanların durumu daha berbat. Bahtına bırakıyoruz bu firmaları. Halbuki çok önemli yatırımlar yapıldı. Makineler kuruldu, milyon dolarlar harcandı, artık ise çalışmaz vaziyette. Bu yatırımlara rağmen istihdam da azalıyor. Niçin biz Özbekistan ipliğini getirip Özbek firmaların çalışmasını sağlayıp kendi fabrikalarımızı durur vaziyete getiriyoruz? Bunu kabullenemiyorum. Kilogramda 20-30 sent için bu kabul edilemez.” dedi.

“Kapasitelerimiz kâfi ithalata ek vergi gelmeli”

Türkiye’de üretimi kâfi olan eserlerin ithalatının bir halde önüne geçilmesi gerektiğine dikkat çeken Öksüz, şu açıklamaları yaptı:

“Nefes almamız için 5 yıl müsaade versinler”

Depremle bir arada Kahramanmaraş’ın yok olduğunu belirten Kahramanmaraş Ticaret Borsası Lideri Mustafa Narlı, Kahramanmaraş endüstrisinin yüzde 70’ini dokumacılığın oluşturduğunu, şu an kapasitelerin yüzde 40’a kadar düştüğünü vurguladı. Koşullar bu biçimde devam ederse kapasitelerin yüzde 25’lere kadar düşeceğinin altını çizen Narlı, “Ticaret Bakanlığı’na durumumuzu anlattık. İthalata vergi getirilmesini talep ettik. 60 bin kişi işten çıktı bu süreçte. İstihdamımız daima düşüyor. En son yatırım yapıp, makine getiren firmalar ortasında getirdiği makineyi paketinden açamayanlar var. Makinenin şalterine basamadılar daha fakat bu yatırım için 50 milyon dolar harcadılar.” tabirlerini kullandı.

Kendi şirketiyle 108 milyon dolarlık yatırım yaptığını, yüzde 50 kapasite ile çalıştıklarını lisana getiren Narlı, kelamlarına şöyle devam etti:

“Kapasiteler %30’a düştü, tedbirler almalıyız”

Tekstil dalında kapasitelerin yüzde 30’lara düştüğüne dikkat çeken Akdeniz Dokumacılık ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (ATHİB) Lideri Fatih Doğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:

Konfeksiyonda istihdam 300 bin kişi azaldı

Rekabet şartlarının ağırlaştığını, son periyotta piyasa şartlarına karşın çok fazla da denetimsiz yatırımın olduğunu kaydeden Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Lideri ve Ege Dokuma ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Lideri Jak Eskinazi, “Resesyon münasebetiyle talep azlığı var. Maliyetler çok arttı. Personellik, elektrik, doğal gaz, kredi maliyetleri yükseldi. Bu şartlarda rekabet etmekte zorlanıyoruz. Pamuk ipliğinde kapasitesi 2 milyon tonun üzerine çıktı lakin sipariş yok. Konfeksiyon şu an ölmüş vaziyette. Bu yıl istihdam 300 bin kişi azaldı. Devletin önlemler alıp, sübvansiyonlar sağlaması lazım.” dedi.

Bu makale birinci olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır.