Gökyüzündeki en parlak sekizinci cisim: Hayır, o bir yıldız ya da gezegen değil!

Nature mecmuasında yayınlanan yeni araştırmaya nazaran, devasa, yeni jenerasyon bağlantı uydusu BlueWalker 3, gece gökyüzünde görülebilen en parlak objelerden biri haline geldi.

BlueWalker 3, sıradan akıllı telefonları uydu telefonlarına dönüştürme yeteneği açısından çığır açıcı olmasının yanı sıra, daha eski, daha küçük olan evvelki uydulardan çok daha fazla ışık kirliliği yaratan yeni jenerasyon uyduların öncülüğünü de yapabilir. Süratle büyüyen internet uydularından oluşan mega uydu takımyıldızları, araştırmacıların Dünya dışındaki dünyalara ait müşahedelerinde şimdiden aksamalar yaratıyor. BlueWalker 3, alçak Dünya yörüngesindeki şimdiye kadarki en parlak uydu ve gökbilimciler bunun buzdağının yalnızca görünen kısmı olduğundan korkuyorlar.

Nature makalesinin müelliflerinden biri ve Şili’deki Universidad de Atacama’da gökbilimci ve yardımcı doçent olan Jeremy Tregloan-Reed, “Şimdi, şimdi bir sorun haline gelmeden evvel bunu daha baştan keselim. Şayet bu bir sorun haline gelirse gece gökyüzünü büsbütün değiştirecek” diyor.

Yeni araştırmaya nazaran BlueWalker 3, Dünya’dan görülebilen en parlak sekizinci yıldız olan Procyon kadar parlak. Sırf Ay, Jüpiter, Venüs ve gece gökyüzümüzdeki yedi yıldız BlueWalker 3’ten daha parlak gözüküyor. Bu bilgiler, Şili, ABD, Meksika, Yeni Zelanda, Hollanda ve Fas’tan profesyonel ve amatör gökbilimcilerin müşahedelerine dayanıyor.

Tipik olarak bir uydu ne kadar büyük olursa, ışığı yansıtacak daha fazla yüzey alanı olduğu için o kadar parlak oluyor. BlueWalker 3, 64 metrekarelik sistemiyle, boyutundan ötürü açık orta gökyüzündeki en parlak uydu oluyor. Bu, alçak Dünya yörüngesindeki en büyük ticari bağlantı tertibi, lakin AST SpaceMobile tarafından geliştirilen ve AT&T tarafından desteklenen daha da büyük uydulardan oluşan bir takımyıldızının sırf bir prototipi olduğundan ötürü, durum yakında değişebilir.

Uydu izleri teleskopik gözlemlerde fotoğraflara istenmeden girebiliyor. Tregloan-Reed, gökyüzünde uçan parlak, yıldız gibisi objelerin takımyıldızların görülmesini zorlaştıracağını söylüyor. Birebir vakitte gökyüzünün art plan parıltısını da arttırarak, nebulaları, toz bulutlarını ve gece gökyüzündeki daha ince detayları görmeyi çok daha zorlaştırabiliyor.

Yaban hayatı için de sorun yaratıyor

Daha parlak bir gece gökyüzü, yıldızların ışığında taraf bulan kuşlar üzere yaban hayatı için de sorun yaratıyor. Tarih boyunca yıldızlara bakış açımız da muazzam bir kültürel ve manevi pahaya sahip oldu. Lakin daha evvel yapılan araştırmalar, ışık kirliliğinin şu anki süratte artmasıyla birlikte, geceleri 250 yıldızın görülebildiği bir yerde doğan bir çocuğun, 18 yaşına geldiğinde yalnızca 100 yıldız görebildiğini ortaya çıkardı.

Bu yılın başlarında BlueWalker 3, baz istasyonlarına muhtaçlık duymadan, değiştirilmemiş iki akıllı telefon ortasında sesli aramayı muvaffakiyetle yönlendiren birinci uydu oldu. Şili kırsalında çalışan Tregloan-Reed, BlueWalker 3 üzere gelecekçi uyduların, dünyanın şu anda internete erişimde zorluk yaşayan birçok yerinde internet erişimini ve bağlantısı güzelleştirmede sahip olabileceği olumlu tesirin değerini anladığını belirtiyor. Fakat, çalışmalarının sanayiyi ve tüketicileri ışık kirliliğini en aza indiren teknolojileri desteklemeye teşvik edeceğini umuyor.

Bu araştırmaların ışığında, uydu şirketleri, dizaynlarını daha az ışık yansıtacak halde ayarlayabilir. Gelecekte düzenleyiciler, fırlatma öncesindeki yetkilendirme sürecinin bir modülü olarak bir uydunun gece gökyüzü üzerindeki tesirinin değerlendirilmesini talep edebilir.