Türkiye’de ailelerin aylık besin harcaması, 2021’in başından bu yana 5 kat arttı

Investing.com – Türkiye’de besin fiyatları Eylül ayında bir evvelki aya nazaran %9,31 artış gösterdi. Yıllık bazda artış oranı ise %84,04’e yükseldi.

TÜRK-İŞ tarafından açıklanan Eylül ayı Açlık ve Yoksulluk Sonu Raporu’na nazaran, dört kişilik bir ailenin 2021 yılı Ocak ayından 2023 Eylül ayına kadar olan süreçte aylık besin harcaması meblağı 5 katına çıktı.

Enflasyon, bilhassa dar gelirli vatandaşları olumsuz etkilemeye devam ediyor. TÜRK-İŞ raporuna nazaran besin fiyatlarının bu kadar süratli artmasının gerisinde ise yetersiz üretim, ziraî üretim girdilerindeki maliyet artışları ve tedarik zincirindeki fiyat dalgalanmaları üzere faktörler tesirli oluyor.

Milli gelirden elde edilen gelirin giderek azalmasıyla yoksulluğun daha da derinleştiğini belirten TÜRK-İŞ, devam eden yüksek fiyat artışlarının ömür maliyetini sürdürülemez düzeylere taşıdığını tabir etti. Kurum; dolaylı vergilerdeki artış ve gelir vergisi oranlarının yükselmesinin fiyatlı çalışanların gelirlerini daha fazla azalttığını belirtirken gelirlerin gerçek enflasyon oranından daha fazla artırılması ve insanca hayat şartlarını sürdürebilecek refah düzeyinin daha adil bir halde dağıtılmasını tavsiye etti.

TÜRK-İŞ’in Eylül 2023 raporuna nazaran:

• Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin sağlıklı, istikrarlı ve kâfi beslenebilmesi için yapması gereken aylık besin harcaması fiyatı (açlık sınırı) 13.334,13 TL olarak belirlendi.
• Gıda harcaması ile giysi, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sıhhat ve gibisi gereksinimler için yapılması gereken başka aylık harcamalarının toplam meblağı (yoksulluk sınırı) 43.433,65 TL olarak hesaplandı.
• Bekâr bir çalışanın yaşama maliyeti ise aylık 17.336,25 TL’ye yükseldi.

Gıda harcamalarındaki değişim Eylül 2023 prestijiyle şu biçimde gerçekleşti:

• Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin besin için yapması gereken minimum harcama fiyatındaki artış bir evvelki aya nazaran %9,31 olarak kaydedildi.
• Sekiz aylık değişim oranı %64 olarak belirlendi.
• Son on iki ay prestijiyle değişim oranı %84,04 oldu.
• On iki aylık ortalamalara nazaran değişim oranı ise %106,21 olarak hesaplandı.

Gıda eserlerindeki fiyat artışları, harcama kümelerine nazaran şu biçimde gerçekleşti:

Süt, Yoğurt, Peynir Kümesi: Bir ayda süt ortalama %8 zamlanırken, peynir fiyatı sonlu seviyede geriledi ve yoğurt fiyatı sonlu seviyede arttı. Bu kümedeki eserler, yeni beslenme kalıbının başladığı Ocak 2022’den bu yana 3 katından fazla fiyat artışı gösterdi.

Et, Tavuk, Balık, Yumurta, Kuru Baklagiller, Yağlı Tohumlar Kümesi: Karkas etlerin düşük fiyatlarla satıldığı devrin sona ermesiyle dana eti ve öteki eserlerde değerli fiyat artışları görüldü. Ayrıyeten, av yasağının sona ermesiyle hamsi fiyatları düştü. Bu kümede nohut, yağlı tohumlar, yeşil mercimek, tavuk yumurtası, kuzu eti, kırmızı mercimek, kuru fasulye ve dana eti üzere eserlerde fiyat artışları yaşandı. Ocak 2022’den bu yana fiyatlar önemli biçimde yükseldi.

Ekmek ve Tahıllar Kümesi: İrmik, pirinç, bulgur, ekmek, makarna, un üzere eserlerde fiyat artışları görüldü. Beyaz ekmek fiyatının 7 TL’ye ulaşması, aylık yalnızca ekmek masrafını 735 TL’ye çıkardı. Ocak 2022’den bu yana bu eserlerin fiyatları kıymetli ölçüde arttı.

Taze Sebze-Meyve Kümesi: Yeşil soğan, maydanoz üzere salata yeşilliklerinin yanı sıra ıspanak, pazı üzere yeşil yapraklı sebzelerin fiyatları arttı. Kuru soğan ve patates fiyatları da yüksek düzeylere çıktı. Barbunya, nektarin, çilek, üzüm, şeftali ve armut fiyatları arttı. Karpuz, kavun, muz ve erik fiyatları ise düştü. Meyve-sebze kg fiyatları önemli halde yükseldi.

Temel Yağ Eserleri Kümesi: Margarin, zeytinyağı ve ayçiçek yağı fiyatlarında artışlar yaşandı. Tereyağı fiyatı sabit kaldı. Ocak 2022’den bu yana bu eserlerin fiyatlarında artış görüldü.

Diğer Besin Unsurları: Ihlamur, baharat, siyah zeytin, yeşil zeytin, çay, reçel, şeker, pekmez ve tuz üzere eserlerde fiyat artışları yaşandı. Bu kümede zeytin, tuz, baharat, şeker, pekmez, çay, ıhlamur, reçel ve salça üzere eserlerde fiyat artışları bariz biçimde oldu.