Borçlanma maliyetleri 16 yılın doruğuna koşuyor
Fed tutanaklarında bankanın faiz artışlarının devam edebileceğinin sinyalini vermesi, esasen 16 yılın tepesine koşan borçlanma maliyetlerinin, piyasaların beklediğinden daha da yükselebileceği telaşlarını körüklüyor. 2023’ün neredeyse tamamında faiz oranlarının bir noktada düşürülmesi gerekeceği beklentisiyle baskılanan 10 yıllık tahvil getirileri baskılanıyordu lakin analistler bunun değişmekte olduğuna dikkat çekiyor. Global borçlanma için bir gösterge niteliği taşıyan ve yalnızca ABD’de değil, tüm dünyada borçlanma maliyetlerine istikamet veren 10 yıllık ABD Hazine tahvili getirisi salı günü Fed tutanakları sonrası TSİ 15.18 prestijiyle yüzde 4,312 ile – Ekim 2022’deki 4,33 doruğu sayılmadığı takdirde – Ekim 2007’den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Bu da borçlanma maliyetlerinin 16 yılın tepesine koştuğu manasına geliyor.
Çoğu üye faizi çok yükseltmekten fazla enflasyondan korkuyor
Sadece ABD’de değil, global iktisadın bir çok noktasında 10 yıllık tahvillerde rekorlar görülüyor. Almanya 10 yıllık Hazine tahvilinde de getiri salı günü yüzde 2,714 ile 2011’den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. İngiltere’de 10 yıllık tahvilde getiri 2008’den, Japonya’da 2014’ten, Fransa’da 2011’den bu yana en yüksek seviyeleri gördü.
Fed’in son toplantısına ait evvelki gün yayınlanan tutanaklarda “Enflasyonun Komite’nin uzun vadeli maksadının hala üzerinde olması ve istihdam piyasasındaki sıkılığın devam ediyor olması, iştirakçilerin birçoklarının enflasyonda üst istikametli riskler görüyor olması, para siyasetlerinin daha da sıkılaşmasını gerektirebilir.” sözleri yer aldı. Lakin tutanaklar Federal Açık Piyasa Komitesi’nin (FOMC) 25-26 Temmuz’da gerçekleşen toplantıda faiz gerekip gerekmediği konusunda tam bir fikir birliğinde olmadığını da ortaya koydu. Kimi yetkililer faizleri çok yükseltmenin iktisat üzerinde yarattığı risklere dikkat çekerken, “çoğu” siyaset yapan enflasyonla uğraşa öncelik vermeye devam etti. Tutanak metninde “Yetkililer enflasyonu %2 gayesine indirme taahhütlerine bağlı kaldılar. Birçok yetkili, para siyasetinin daha fazla sıkılaştırılmasını gerektirebilecek, enflasyona yönelik önemli üst taraflı riskler görmeye devam etti.” sözleri yer aldı. Fed, 40 yılı aşkın bir mühletin doruğuna çıkan enflasyonla uğraş emeliyle 2022 yılında başlattığı nakdî sıkılaşma döngüsüyle federal fon oranlarını 22 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 5,25- 5,5 aralığına çıkarmıştı.
Terse dönmüş getiri eğrisi pay yatırımcısını huzursuz ediyor
Tahvildeki bu yükseliş, ve getiri eğrisinin aksiye dönmüş haldeki seyrinin devam etmesi global pay piyasalarındaki yatırımcıları huzursuz ediyor. Zira geçmişte 10 yıllık tahvilin bu seviyelere geldiği her periyotta finans piyasalarında istikrarsızlıklar yaşandı. Pay piyasalarında salı günü tutanaklar sonrası satışlı bir seyir görülürken, teşvik beklentisi olan Şanghay dışında tüm Asya piyasaları günü ekside kapattı. Avrupa’da da borsalar öğlenden sonraki süreçlerde düşüş kaydetti. DAX, FTSE, CAC ve Stoxx 600’de düşüşler TSİ 16.13 itibariyle yüzde 0,3’ü bulurken, Milano borsası FTSE MIB’de düşüş yüzde 0,42’yi gördü. Fed’in kısa vadeli faiz oranının (2 yıllık Hazine tahvillerindeki getirinin) hala 10 yıllıkların üzerinde olması – getiri eğrisinin aksiye dönmesi – yatırımcıların borç verirken daha yüksek kısa vadeli faiz oranı beklediğine işaret eden bir durum. 10 yıllık tahvilde getiri yüzde 4,3 seviyelerinde seyrederken, ABD 2 yıllık tahvilde getiri yüzde 5 ile 10 yıllığın üzerinde. Uzun vadeli tahvil faizleri, gelecekteki belirsizlikler ve riskler nedeniyle, kısa vadeli tahvil faizlerinden genelde yüksek olur. Fakat uzun bir müddettir durumun bu türlü olmaması global sıkılaşma döngüsünde başı çeken Fed’in enflasyonu denetim etme yetkinliği konusunda da kuşkular olduğunu gösteren bir durum olarak bedellendiriliyor. Almanya, Fransa ve İngiltere’de de durum misal. İngiltere’de 10 yıllıkta getiri yüzde 4,7 civarında seyrederken, salı günü 2 yıllıkta getiri yüzde 5,23 seviyelerindeydi. Almanya’da Bund (10 yıllık) getirisi yüzde 2,68 seviyelerindeyken, 2 yıllıkta yüzde 3 seviyesi 2023’te birden fazla kere görüldü.
Mortgage faizi konut kesimini vuruyor
ABD’de mortgage faizi 2008 global finansal krizinden bu yana en yüksek seviyeye yaklaşıyor. MarketWatch’a konuşan üç uzman “ABD iktisadından güçlü bilgiler gelmeye devam ettiği ve Fed’in gösterge faiz oranını bir defa daha artırması durumunda (şu anda yüzde 7’nin üzerinde olan) mortgage faizlerinin Büyük Resesyon’dan (küresel finansal krizden) bu yana görülmemiş olan yüzde 8 seviyesine çıkabileceğini söylüyor. 30 yıllık sabit mortgage faizi salı günü Kasım 2022’den bu yana en yüksek seviye olan yüzde 7,26 düzeyinde seyretti. ABD’de konut kesiminin “durma noktasına” geldiğini söyleyen Redfin CEO’su Glenn Kelman, Barron’s Live’a verdiği demeçte “Satış hacimleri daha makûs olamazdı. Şu anda yalnızca sahiden taşınmak zorunda olan beşerler taşınıyor” diye konuştu.Ulusal Emlakçılar Birliği bilgilerine nazaran ABD konut piyasasında ikinci el konut satışları haziranda yıllık bazda yüzde 3,3 düşüşle 4,16 milyona geriledi. Kimi alıcılar uygun fiyata konut bulsa da ve konut fiyatları nispeten tıpkı seyretse de, Kelman bu alıcıların çok yüksek faizle konut almak zorunda kaldığına dikkat çekerek “Sorun konut fiyatlarının erişilebilir olmasında gerçek bir değişim yaşanmamış olması ve mesken alanların asıl muhtaçlığı olan bu düşüş” diye konuştu. Marketatch’ta yer alan bir hesaplamaya nazaran yüzde 7,24 düzeyinde 30 yıl sabit faizle 500 bin dolara alınan ve yüzde 20’si peşinat verilen bir konut için aylık 2.700 dolar mortgage taksiti ödeniyor. Şayet faiz Ağustos 2022’deki üzere yüzde 5,25 seviyesinde olsaydı, aylık ödeme yaklaşık 2.208 dolar olacaktı. Ağustos 2021’de ise yüzde 2,99 seviyesinde bir faizle aylık ödeme 1.706 dolara denk gelecekti.
Bu makale birinci olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır
