TCMB, 2022’nin 4. çeyreğine ait kredi eğilimleri anketi raporunu yayımladı

TCMB, 2022’nin 4. çeyreğine ait kredi eğilimleri anketi raporunu yayımladı. Raporun ayrıntısı şöyle:

Bankaların 2022 yılının son çeyreğine ait değerlendirmeleri ile 2023 yılının birinci çeyreğine ait beklentilerini içeren Banka Kredileri Eğilim Anketi sonuçları incelendiğinde(1), 2022 yılının son çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları sıkılaştırdığı görülmektedir. Alt kırılımlar incelendiğinde, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler ile kısa vadeli kredilere uygulanan standartların birebir kaldığı gözlenirken, başka işletme kredi çeşitlerinde sıkılaşma olduğu görülmektedir. 2023 yılının birinci çeyreği için bankaların beklentisi, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler ile kısa vadeli kredilere uygulanan standartların birebir kalacağı, başka işletme kredi çeşitlerinde standartların sıkılaşmaya devam edeceği istikametindedir. Yılın son çeyreğinde, konut kredi çeşidinde uygulanan standartların sıkılaşmaya devam ettiği, taşıt ve başka kişisel kredi çeşitlerinde ise standartların tıpkı kaldığı görülmektedir. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, tüm ferdi kredi cinslerinde standartların birebir kalacağı tarafındadır. Anket sonuçları kredi talebi açısından incelendiğinde, yılın son çeyreğinde küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler, kısa vadeli krediler ve Türk Lirası cinsinden açılan kredilere olan talepte artış gözlenirken, büyük işletmelere verilen krediler, uzun vadeli krediler ve yabancı para cinsinden açılan kredilere olan talepte azalış gözlenmektedir. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, yabancı para cinsinden açılan kredi tipinde talebin azalmaya devam edeceği, öbür işletme kredi çeşitlerinde ise talebin artacağı tarafındadır. Yılın son çeyreğinde konut ve öteki kişisel kredi taleplerinde artış, taşıt kredi talebinde ise azalış olduğu gözlenmektedir. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, konut ve taşıt kredi cinslerinde talebin artacağı, öbür ferdî kredi tiplerinde ise talebin azalacağı istikametindedir. Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, 2022 yılının son çeyreğinde yurt içi ve yurt dışı fonlama şartlarının sıkılaşmaya devam ettiği görülmektedir. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, yurt içi fonlama şartlarında bir ölçü gevşeme olacağı istikametinde iken yurt dışı fonlama şartlarında sıkılaşmanın devam edeceği yönündedir

I. Kredilere Uygulanan Standartlar

2022 yılının dördüncü çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları sıkılaştırdığı görülmektedir. Alt kırılımlar incelendiğinde, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler ile kısa vadeli kredilere uygulanan standartların birebir kaldığı gözlenirken, öteki işletme kredi cinslerinde sıkılaşma olduğu görülmektedir. Fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamaları, rekabet baskısı ve risk algılaması standartları sıkılaştırıcı tarafta etkileyen faktörler olmuştur. 2023 yılının birinci çeyreği için bankaların beklentisi, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler ile kısa vadeli kredilere uygulanan standartların tıpkı kalacağı, başka işletme kredi çeşitlerinde standartların sıkılaşmaya devam edeceği istikametindedir (Grafik 1). Yılın son çeyreğinde konut kredi cinsinde uygulanan standartların sıkılaşmaya devam ettiği, taşıt ve öbür kişisel kredi çeşitlerinde ise standartların birebir kaldığı görülmektedir. Tüm ferdi kredi cinslerinde fon maliyetleri/bilanço kısıtlamaları ve risk algılaması standartları sıkılaştırıcı tarafta etkileyen faktörler olmuştur. Konut ve öbür kişisel kredi cinslerinde standartları gevşetici tarafta etkileyen faktör bulunmazken, taşıt kredilerinde rekabet baskısı standartları gevşetici tarafta etkilemiştir. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, tüm ferdî kredi çeşitlerinde standartların birebir kalacağı istikametindedir.

II. Kredi Talepleri

İşletmelerin banka kredilerine olan talebi incelendiğinde, yılın dördüncü çeyreğinde küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler, kısa vadeli krediler ve Türk Lirası cinsinden açılan kredilere olan talepte artış gözlenirken, büyük işletmelere verilen krediler, uzun vadeli krediler ve yabancı para cinsinden açılan kredilere olan talepte azalış gözlenmektedir. Krediler üzerindeki vergi ve gibisi yükler talebi en çok azaltan faktör iken, alternatif finansman kullanımı talebi en çok artıran faktör olmuştur. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, yabancı para cinsinden açılan kredi çeşidinde talebin azalmaya devam edeceği, öbür işletme kredi tiplerinde ise talebin artacağı istikametindedir.

Yılın son çeyreğinde konut ve başka ferdi kredi taleplerinde artış, taşıt kredi talebinde ise azalış olduğu gözlenmektedir. Konut kredilerinde konut piyasasına ait beklentiler, öbür ferdî kredi cinsinde ise finansman gereksinimleri talebi artırıcı istikamette etkileyen en değerli faktörler olmuştur. Taşıt kredilerinde ise bütün faktörler talebi azaltıcı tarafta etkilemiştir. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, konut ve taşıt kredi cinslerinde talebin artacağı, başka ferdi kredi çeşitlerinde ise talebin azalacağı istikametindedir.

III. Kredi Şart ve Kuralları

İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan şart ve kurallara bakıldığında, ortalama krediler ve daha riskli krediler üzerindeki kâr marjının azaltıldığı gözlenmektedir. Faiz dışında alınan fiyat ve kurullara ait şart ve kurallar gevşetilirken, öteki durum ve koşullara ait şart ve kuralların sıkılaştırıldığı görülmektedir. Kişisel kredilere uygulanan şart ve kurallar incelendiğinde, ortalama krediler üzerindeki kar marjının konut kredilerinde artırıldığı, taşıt ve kişisel kredilerde azaltıldığı gözlenmekte, daha riskli krediler üzerindeki kar marjının ise taşıt kredilerinde artırıldığı, konut ve öteki ferdi kredilerde azaltıldığı görülmektedir. Teminat muhtaçlığı ve vadeye ait şart ve kurallar bütün ferdî kredi çeşitlerinde sıkılaştırılırken, faiz dışında alınan fiyat ve komitelere ait şart ve kuralların tüm ferdî kredi tiplerinde gevşetildiği görülmektedir.

IV. Fonlama Koşulları

Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, 2022 yılının dördüncü çeyreğinde yurt içi ve yurt dışı fonlama şartlarının sıkılaşmaya devam ettiği görülmektedir. Yurt dışı fonlama maliyeti ve başka şart ve kurallar, yurt dışı fonlama şartlarını sıkılaştırıcı tarafta etkilemiştir. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, yurt içi fonlama şartlarında bir ölçü gevşeme olacağı istikametinde iken yurt dışı fonlama şartlarında sıkılaşmanın devam edeceği tarafındadır.

-iDeal Haber Merkezi-