Çin, ABD’nin “karşılıklı tarife” artışına karşı bazı nadir toprak elementlerinin ihracatını kısıtladı

Çin, ABD’nin “karşılıklı tarifeler” kapsamında ülkeden ithal edilen bazı ürünlere uyguladığı yüzde 34’lük gümrük vergisi artışına karşılık olarak, küresel arzın büyük bölümünü sağladığı nadir toprak elementlerinin ihracatını kısıtlama kararı aldı.

Çin Ticaret Bakanlığı, 4 Nisan 2025 itibarıyla, samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lütesyum, skandiyum, itriyum gibi 7 kategoriye ait orta ve ağır nadir toprak elementlerini ihracat kontrol listesine alacağını açıkladı. Bu karar, Çinli tedarikçilerin yalnızca hükümet izniyle bu elementleri ihraç edebileceği anlamına geliyor. Ayrıca, Çin gümrük görevlileri, içeriklerinde kısıtlanan elementlerin bulunduğuna dair şüphe taşıyan sevkiyatlara el koyabilecek.

Nadir Toprak Elementlerinin Küresel Önemi

Çin, dünya genelindeki nadir toprak elementlerinin yaklaşık %90’ını üretiyor ve bu elementler, birçok yüksek teknoloji ürünü için kritik öneme sahip. Silah sistemlerinden yüksek performanslı motorlara, nükleer reaktörlerden elektronik cihazlara, uzay araçlarından tıbbi görüntüleme makinelerine kadar çok geniş bir yelpazede kullanılıyor. Çin’in, bu elementler üzerindeki küresel hakimiyetini artırma çabası, aynı zamanda dünya ticaretini etkileyen büyük bir stratejik hamle olarak görülüyor.

Çin’in Tarife Artışı ve Önceki Adımlar

Çin’in nadir toprak elementlerine yönelik ihracat kısıtlaması, ABD’nin Çin’e yönelik ek gümrük vergisi artışından sonra geldi. 2025 yılı başlarında, ABD Başkanı Donald Trump, Çin’e uygulanan gümrük tarifelerinin yüzde 34 artırılacağını duyurmuştu. Bu artışla birlikte, ABD’nin Çin’den ithal ettiği ürünlere uygulanan asgari gümrük tarifesi %54’e kadar çıkmış oldu. Çin ise bu hamleye karşılık olarak aynı oranda gümrük tarifesi artışı yapacağını ve ABD şirketlerine yönelik ek yaptırımlar uygulayacağını açıkladı.

Küresel Tedarik Zincirine Etkiler

Çin’in nadir toprak elementlerine yönelik ihracat kısıtlaması, küresel tedarik zincirini etkileyebilir. Bu elementler, özellikle yüksek teknoloji ürünleri ve savunma sanayinde önemli bir yer tutuyor. ABD’nin bu alandaki bağımlılığı, Çin’in bu hamlesiyle daha da derinleşebilir. Pekin yönetiminin, nadir toprak elementleri üzerindeki ihracat kısıtlamalarını artırarak bu sektördeki küresel hakimiyetini ekonomik bir koza dönüştürmeyi hedeflediği görülüyor.

Çin ve ABD Arasındaki Ticaret Savaşının Derinleşmesi

Çin’in son adımı, ABD ile arasındaki ticaret savaşını daha da tırmandırıyor. Her iki ülkenin birbirlerine karşı uyguladığı tarifeler ve yaptırımlar, küresel ticaretin yeniden şekillenmesine neden olabilir. Özellikle yüksek teknoloji ürünlerinin üreticileri, bu ticaret savaşından doğrudan etkilenecek ve tedarik zincirlerinde aksaklıklar yaşanabilir.