İçinde 4.400 yıllık mumyanın bulunduğu kayıp Mısır mezarı tekrar bulundu

Çek arkeologlardan oluşan bir grup, yaklaşık 4.400 yıl evvel (MÖ 24. ve 25. yüzyıllarda) yaşayan Ptahshepses isimli eski Mısırlı bir yetkiliye ilişkin kayıp bir mezarı yine keşfetti. Keşif, bu değerli bireyin mumyalanmış kalıntılarını da içeriyordu.

Çek Mısır Bilimi Enstitüsü’nün Facebook’ta yayınladığı açıklamaya nazaran kayıp mezar, Mısır’ın Abusir ve Saqqara piramit alanları ortasındaki bölgede keşfedildi.

Abusir araştırma lideri Miroslav Barta yaptığı açıklamada, “Birkaç yıl süren kuvvetli bir aramaydı” dedi ve devam etti: “Bölgenin detaylı uydu imajları ve eski haritaların incelenmesi, 2022 yılında Ptahshepses’in mezarının tekrar keşfedilmesini sağladı.”

Mezar nasıl kayboldu; nasıl yine bulundu?

Yaklaşık 160 yıl evvel, Auguste Mariette isimli bir Fransız bilim insanı bu alanı buldu ve kısmen “kazdı”. Mariette, Ptahshepses’in düzmece kapısını, yani Mısırlıların meyyitin mezara girip çıkmak için kullanabileceğine inandığı sembolik bir kapı aralığını ve başlangıçta kült şapelinin üzerine yerleştirilmiş bir lentoyu çıkardı. Lakin daha sonra mezar kumların altında kaldı ve günümüze kadar kayboldu.

Mariette’in kurtardığı eserler şu anda British Museum’da sergileniyor. Kapının kendisi Ptahshepses’in mesleğinin kapsamlı ve eşsiz bir anlatımını sunuyor. Son Giza hükümdarı Menkaure’nin (Yunanca “Mykerinos”) sarayında nasıl eğitim gördüğünü ve daha sonra firavun Userkaf’ın kızıyla nasıl evlendiğini anlatıyor. Userkaf, Beşinci Güneş Hükümdarları Hanedanı’nı kuran kıymetli bir şahsiyetti. Enstitü, “Bu referansın kendisi, Ptahshepses’in Mısır tarihinde kraliyet kızıyla evlenme ayrıcalığına sahip olan, kraliyet kökenli olmayan bilinen birinci yetkili olduğunu gösteriyor” diye açıklıyor ve devam ediyor: “Ayrıca, lentoda ilah Osiris’in en eski tasdiklerinden birine gönderme bulunuyor. Bu da, Mısır’ın vefattan sonraki ömrünün ünlü ilahını Mısır panteonuna dahil etme fikri ona atfedilebileceğinden ötürü yetkili Ptahshepses’i daha da eşsiz kılıyor.“

Mezar, Eski Krallık devrinde Beşinci Hanedanlığın altıncı hükümdarı Nyuserra Ini’nin saltanatına tarihleniyor.

Açıklamada, “Ptahşepses’in siyasi, tarihi ve dini ehemmiyeti göz önüne alındığında, mezarın Mısır arkeolojisinde son periyotların en dikkat cazibeli keşiflerinden biri olduğu” söz ediliyor: “Aynı vakitte, tek bir kült şapeli olan nispeten küçük mastabalar ile kabaca tıpkı vakitte inşa edilen komşu Ty mezarı üzere geniş aile mezarları ortasındaki son derece değerli bir kayıp halkayı temsil ediyor.”

Arkeologlar, 2022 yılında gerçekleştirilen hafriyat çalışmaları sırasında mastabanın (Mısır mezarlarından oluşan dikdörtgen bir yapı) 42 metre uzunluğunda ve 22 metre genişliğinde geniş bir üst yapısını ortaya çıkardı. Girişte boyalı süslemelerle tamamlanan düzgün korunmuş bir şapel, iki serdab (sahibinin heykelleri için kullanılan alanlar) ve uzun bir erişim koridoru bulundu.

Mumyalanmış balık detayı

2023 yılında takım, büyük bir kireçtaşı blokaj taşının bulunduğu mezar odasına girdi. Oda antik devirden kalmaydı lakin adak sunuları ve çömlekler de dahil olmak üzere cenaze merasiminde kullanılan orjinal ekipmanın bir kısmını hala içinde barındırıyordu. Enteresan bir biçimde mezarda, cinsinin keşfedilen birinci örneği olan mumyalanmış bir balık da bulunuyordu.

Ayrıca, kısmen açılmış ve hala sırt üstü yatan bir lahitte şahsen memurun mumyalanmış kalıntıları bulunuyordu. Kalıntılarının incelenmesi, Eski Krallık periyodunda mumyalamanın evrimine dair yeni bilgiler ortaya çıkardı.

Barta, “Mısır tarihinin gidişatını değiştiren bir adamın mezarı böylelikle yine keşfedildi ve bu, keşif seyahatinin yakın vakitteki en büyük keşiflerinden birini temsil ediyor. Araştırma hala devam ediyor ve muhtemelen ailesine ve vaktine yeni bir ışık tutacak daha fazla keşif yapılacak” diye ekledi.