Dokuma ihracatçısı amaç düşürdü

Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya, yılın son çeyreği ve gelecek yılın birinci çeyreğinde daralmanın devam edebileceğini lakin dönüşüm sürecine girilebilirse 2024’ün yarısından itibaren daha müspet bir tablonun olabileceğini, bu periyotta de kamu dayanaklarının muvaffakiyet için kıymetli olduğunu açıkladı.

TGSD tarafından yapılan açıklamaya nazaran, Cumhuriyet’in birinci 100 yılında toplam 406 milyar dolar ihracat gerçekleştiren Türk hazırgiyim kesimi, dönüşüme odaklandı.

Sektörün kapsayıcılığı en yüksek sivil toplum kuruluşu olan TGSD, 12-13 Ekim’de düzenleyeceği İstanbul Hazır Giysi Konferansı öncesinde TGSD Liderleri Ramazan Kaya ve Sanem Dikmen ile İktisat Danışmanı Dr. Can Fuat Gürlesel’in iştirakiyle basın toplantısı düzenledi.

Geçen yıl 1000 fiziki iştirakçi ile rekor kıran, 50’ye yakın alım ofisi ve marka ile 1200 görüşmenin gerçekleştiği konferans ile ilgili bilgi verilen toplantıda, hazır giysi bölümünün yılın 9 ayına yönelik kıymetlendirilmesi yapıldı, gelecek periyoda ait beklenti ve amaçlar açıklandı.

“Ciro ve istihdam kaybı yaşandı”

Açıklamada görüşlerine yer verilen TGSD Lideri Kaya, hazır giysi bölümü olarak 2022’de gerçekleştirilen 21,2 milyar dolarlık ihracatın akabinde bu yıla 23 milyar dolar amacıyla başladıklarını aktardı.

Kaya, “Ancak dış pazarlarda yaşanan yavaşlama ve içeride maliyet artışları nedeniyle rakiplerimize karşı avantajlarımızı kaybettik. Bu nedenle de yıl sonu ihracat gayemizi 19-19,5 milyar dolar olarak revize ettik. Dalımızdaki bu durum elbette bir günde gerçekleşmedi” tabirlerini kullandı.

Salgın sonrasında dünya ticaretinde “tedarik güvenliği ve yakından tedarik”, “sürdürülebilirlik ve yeşil dönüşüm” ile “ABD ve Batı ile Çin ortasında başlayan teknoloji ve ticari savaşlar” olmak üzere üç eğilimin belirlemeye başladığına işaret eden Kaya, şunları kaydetti:

“Bu süreçte tüketicilerin alışverişe yönelmesiyle birlikte bölümümüz kıymetli muvaffakiyetler elde etti ve bu durum 2022 yılının son çeyreğine kadar sürdü. Fakat bu devirden sonra bilhassa Avrupa’da yaşanan enflasyon, resesyon ve savaş nedeniyle harcama eğiliminin azalması dalımızı önemli ölçüde etkiledi. Bunun sonucunda bu yılın birinci 9 ayındaki ciromuz geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 8 civarında düştü. Adet bazlı düşüş ise yüzde 15’i buldu. Öte yandan talepsizlik, kapasite daralması, zelzele bölgesinden yaşanan göç ve EYT nedeniyle bu yıl sonuna kadar, son 1 yılda yaşanan istihdam kaybının da dokumacılık ve hazır giyside 200 bin bireye ulaşacağını öngörüyoruz.”

“Yüksek maliyetlerden ötürü fiyatları aşağı çekemiyoruz”

Kaya, ihracattaki kaybın en değerli nedenlerinden birinin Türkiye’nin rekabet gücünün zayıflaması olduğunu anlattı.

Kaya, “Hızlı modanın yerini yavaş moda aldı. Ben bunu ‘moda, modayı yedi’ olarak tanımlıyorum. Yavaş modayla birlikte alım kümelerinin üzerindeki vakit baskısı kalktı. Daha evvel bize büyük avantaj sağlayan sürat ve yakından tedarik avantajımız artık eskisi üzere avantaj sağlamamaya başladı.

Bu süreçte ülkemizdeki enflasyon ve personellik maliyetlerindeki artışlar nedeniyle de fiyatlarımız yükseldi. Aslında biz Bangladeş, Vietnam, Hindistan üzere ülkelerden her vakit daha pahalıydık. Lakin yüzde 15-20’lik fiyat farkını tolere eden alıcılar, bu fark yüzde 40-45’lere çıkınca bunu tolere edememeye başladı. Talebin kıymetli ölçüde yavaşladığı ve stokların biriktiği ortamda alıcıların fiyat indirme talepleri artarak sürüyor fakat yüksek maliyetlerden ötürü fiyatları aşağı çekemiyoruz.”

Değişen şartlara ahenk sağlamak, ihracatı artırmak ve rekabet gücü için dalın değişim-dönüşüm gerektiğini kabullenmesi ve bir an evvel harekete geçmesi gerektiğini belirten Kaya, dönüşüm sürecinde başarıyı getirecek en kıymetli öge ve rekabet gücünün “esnek” olacağını vurguladı.

“Yeni dönüşüm sürecinde de kamu dayanakları muvaffakiyet için kritik ehemmiyet taşıyor”

Kaya, hazır giysi dalının Cumhuriyet’in birinci 100 yılında toplam 406 milyar dolar ihracat yaptığına ve bu başarıda kamu dayanaklarının değerli bir hisseye sahip olduğuna dikkati çekti.

Dünyada ve Türkiye’de hazır giysi bölümünün, salgın sonrası şartlar ile oluşan parlak 2021 ve 2022 yıllarını bir daha yaşayamayacağını aktaran Kaya, “Bu nedenle bu yılın son çeyreği ve 2024’ün birinci çeyreğinde de daralmalar devam edecektir. Lakin dönüşüm sürecine girebilirsek, 2024’ün ikinci yarısından itibaren, bilhassa de 2025 yılı prestijiyle çok daha olumlu bir tabloyu konuşabiliriz. Bu yeni dönüşüm sürecinde de kamu dayanakları muvaffakiyet için kritik kıymet taşıyor.” görüşlerini bildirdi.

Kaya kesimin önümüzdeki devir için beklentilerini de şöyle özetledi, “Asgari fiyat 2024 yılında enflasyon gayesi kadar ve bir kere artmalıdır. Kamu, minimum fiyat takviyesini 2024 yılında 2 bin TL’ye çıkarmalı. 1 yılı geri ödemesiz 3 yıl vadeli işletme kredileri sağlanmalı. Eximbank faizleri ile Merkez Bankası reeskont faizleri ortasındaki bağ koparılmalı ve daha düşük faizli ihracat kredileri kullandırılmalı. Dal 2020-2023 Haziran ortasında periyodun siyasetleri ve düzenlemeleri sonucu değerli ölçüde kredi kullanmıştı. Bu krediler içinde yer alan Döviz kredileri TL’ye çevrilerek, tüm kredi borçları için bir tekrar yapılandırma imkanı sağlanmalı. İhracat gelirlerinin Merkez Bankası’na bozdurulması etabındaki prim ödemesi 5 puana çıkarılmalı.”

“İş yapış hallerindeki değişiklikleri konuşacağız”

TGSD Müşterek Lideri Sanem Dikmen de konferansın bu yıl Transformative Journey (Dönüştürücü Yolculuk) temasıyla yapılacağını kaydetti.

Dikmen, “Önümüzdeki dönüşüm sürecini, kazanmamız gereken alışkanlıkları, iş yapış formlarındaki değişiklikleri Türkiye’den ve yurt dışından paydaşlarımızla birlikte konuşacağız. Birinci gün izlenebilirlik, şeffaflık, döngüsel iktisat, giyilebilir teknoloji üzere kesimimizin en kıymetli bahislerini ele alacağımız etkinliğimizin ikinci gününü ise her yıl olduğu üzere ‘B2B İkili İş Görüşmeleri’ günü olarak belirledik. Burada başta Avrupa olmak üzere pek çok ülkeden yüzlerce markayı temsil eden alım kümelerini yerli üreticilerimizle buluşturacak, yeni pazar ve yeni iş irtibatı kurmaları için ticari bir platform hazırlayacağız” açıklamasında bulundu.