Kullanılmış binlerce elektrikli araba bataryasına ne olacak?

Elektrikli araçların süratli yükselişi, hem bu kadar çok batarya üretmek için hammaddeyi nereden bulacağımız hem de vakitleri dolduğunda onlarla ne yapacağımız konusunda kaygı yaratıyor. Her iki sorunun da cevaplanması gerekiyor, lakin ikinci sorunun pek çok kişinin beklediği kadar kısa müddette bir sorun haline gelmeyeceği ve büyük olasılıkla hiçbir vakit bir sorun olmayacağı görülüyor.

Pillerin geri dönüşümü sıkıntı olabilir, lakin “ikinci yaşam” olarak bilinen bir süreç olan daha az güçlü hedefler için yine kullanılması çok daha kolay ve bu süreçte pek çok öteki sorunu çözebilir.

Kullanılmış elektrikli araba pillerinin hacminin eninde sonunda çok büyük olacağına kuşku yok. Elektrikli otomobiller şu anda dünya pazarının yüzde 16’sını oluşturuyor ve Avrupa ve Çin’de çok daha fazlası, yükselişlerine ait birden fazla beklentiyi aşıyor. Buna otobüs, kamyon ve motosiklet bataryaları da eklendiğinde, dünya şaşırtan bir süratle büyük ölçekli bataryalar üretmekte ve bu bataryalarla eninde sonunda başa çıkılması gerekecek.

Bir elektrikli araba pilinin ömrü ne kadar?

Ancak birinci yanılgı, bu sorunun ne kadar kısa müddette büyüyeceği. Bir elektrikli araba bataryasının varsayımı kullanım ömrü evvelden beş yıldı. Elektrikli araba satışları 2021’de yüzde 5 eşiğini geçtikten sonra (6,7 milyon) bu, çok yakında muazzam bir hacmin gelmesini bekleyebileceğimiz manasına geliyordu. Fakat, bataryalar beklenenden daha uzun müddet dayanıyor, bu nedenle artık birden fazla durumda değiştirmeden evvel 8-10 yıl daha gerçekçi görünüyor. Yeni teknolojiler gelecek jenerasyon arabalar için bu süreyi daha da uzatabilir.

Ancak bu yalnızca sorunu geciktiriyor. Telefonlar ve dizüstü bilgisayarlar için daha küçük piller konusunda dünyanın sicili iç açıcı değil. BBC’nin bildirdiğine nazaran 2021 yılında pillerin sadece yüzde 5’i geri dönüştürülebiliyordu. Bataryaların birden fazla şimdi sökme ve ayırmayı kolaylaştırarak geri dönüşümü kolaylaştıracak formda üretilmedi.

Bununla birlikte, elektrikli araçlardaki bataryaların birinci kapasitelerine yakın bir kapasitede çalışması gerekiyor. Bir araç bataryası başlangıçtaki gücünün sadece yüzde 70’ini depolayabiliyorsa, tekrar şarj edilmeden evvel kat edilen ara orantılı olarak azalır. Orjinal menzili geri kazanmak için geriye ek bataryalar bağlamak pek kullanışlı olmuyor.

İki pil yerine üç pil

Ancak bu durum elektriğin toplu depolanması için geçerli değil. Şebeke depolaması için kullanılan ikinci hayat aküleri, akşam talep tepesi sırasında kullanılmak üzere gün ortasında güneş gücü toplayabilir. Elektrikli bir araçta bulundukları müddet boyunca kapasitelerinin üçte birini kaybetmişlerse, kolay bir tahlil var; iki pil kullanacağınız yerde üç pil kullanın.

Bununla birlikte, mühendislik meseleleri kelam konusu olduğunda, bu çözülmesi daha kolay olanlardan biri üzere görünüyor. İkinci ömür pillerinin, güneş ışığı ve rüzgarın az olduğu haftalarda yenilenebilir gücün uzun vadeli depolanması meselesini çözmesi pek muhtemel değil. Şebekeleri yüzde 100 karbonsuz hale getirmek için bir dizi teknolojinin gerekli olması bekleniyor. Bununla birlikte, ikinci ömürlü bataryalar, fosil yakıt tüketimini değerli ölçüde azaltarak, akşam kullanımı için gaz peaker santrallerinin yerini almaya yardımcı olabilir.

Şu an için sanayi, talebin fiyatları zorlamasıyla birlikte çok fazla değil, çok az sayıda ömrünü tamamlamış batarya meselesiyle karşı karşıya. İkinci el bataryaların fiyatı kısa bir müddet evvel fabrikadan direkt otomobile giden yeni akülerin maliyetini aştı. Yenilenebilir güç kaynaklarının şebekede depolanması için kullanılmış batarya edinmeyi düşünenler, teknelere, şebekeden bağımsız konutlara ve kısa aralarda gidip gelen ikinci el otomobil alıcılarına yönlendirme ile rekabet etmek zorunda kalıyor.

Sonunda bataryalar o kadar çok kullanılacak ki ikinci, hatta üçüncü kullanım gayeleri için uygun olmayacaklar. O noktada geri dönüşüm tek seçenek olacak, fakat ikinci kullanım hedeflerinin birçoklarının aküleri sürüşten çok daha yavaş bozması beklendiğinden, o günler muhtemelen çok uzakta.