Bitkisel yağlarda darboğazın ayak sesleri
Küresel biyoyakıt kullanımında yaşanan artışın bitkisel yağların kıtlığını artırabileceği değerlendirilirken besin yahut yakıt olarak kullanılması konusundaki tartışmaları ağırlaştırması bekleniyor.
ABD’den Brezilya ve Endonezya’ya dek hükümetler fosil yakıtlardan uzaklaşmak ve emisyonları azaltmak için soya fasulyesi yahut kanola yağı üzere bitkilerden ve hatta hayvansal yağlardan elde edilen enerjiyi benimseye başladı.
Bu durumun bilhassa hazır erişte, çikolata ve şampuan üzere eserlerde daha fazla olmak üzere birçok yerde kullanılan palm yağı için kıymetli bir fırsat olacağı bedellendiriliyor.
Talep o kadar yükseldi ki üreticiler biyoyakıt hammaddesi için kullanılmış yemeklik yağ ve palm yağının işlenmesinden kaynaklanan bir atık eser olan ve çamur olarak bilinen biyoyakıt avına çıkmış durumdalar.
Öte yandan savaş ve çok hava şartları bitkisel yağ tedarikini sınırlıyor. Soya fasulyesi yağının en büyük ihracatçısı olan Arjantin’de şiddetli bir kuraklık üretimi mahvetti.
Avrupa’da, zehirli pestisitlerin kullanımına ait kısıtlamalar, tozlayıcılara dayanan kolza tohumu ekimini engellerken, Rusya’nın devam eden Ukrayna işgali ayçiçek yağı ihracatını azaltacaktır.
Hamburg merkezli Oil World’ün zirve yöneticisi Thomas Mielke’ye nazaran, bitkisel yağ üretimindeki büyümenin yavaşlaması beklenirken, biyoyakıtlar yılın ikinci yarısında global piyasayı açığa itebilir.
Mielke, biyoyakıtların bitkisel yağ pazarının büyük bir kısmını oluşturduğunu, lakin güç talebinin sadece bir kısmını oluşturduğunu söyledi. Birleşik biyoyakıt gayelerinin, global sıvı ve katı yağ pazarının tatmin edebileceğinden fazla olduğundan kaygı ediyor.
ABD, Avrupa, Brezilya ve Endonezya tüketimin büyük kısmından sorumlu
ABD, Avrupa, Brezilya ve Endonezya’nın, biyodizel, yenilenebilir dizel ve biyojet yakıt tüketimindeki artışın büyük kısmından sorumlu olduğu belirtiliyor.
ABD, soya fasulyesi yağı, kolza tohumu yağı, kullanılmış yemeklik yağ ve hayvansal yağlar üzere bir hammadde karışımı kullanıyor. Avrupa atıklardan, artıklardan ve kolza yağından üretim yapıyor. Endonezya, biyodizel üretmek için çoğunlukla palm yağı kullanırken, Brezilya soya fasulyesi yağına güveniyor.
Bu eğilimin, son yıllarda ormansızlaşma ve zorla çalıştırma raporları ortasında incelemeye alınan bir eser olan palm yağına yarar sağlaması bekleniyor. Oxford merkezli tarım danışmanlık firması LMC International Ltd Lideri James Fry’a nazaran, rakip yağlı tohumlar ve bitkisel yağların biyoyakıtlarda giderek daha fazla kullanılmasıyla, talebin bir kısmı palm yağına kayacak.
Bununla birlikte palm yağı piyasası buna ayak uyduramayabilir. Birlikte dünya arzının yüzde 85’ini oluşturan Endonezya ve Malezya’daki üretim, yaşlı ve verimsiz ağaçların yavaş yavaş tekrar dikilmesi, sistemsiz hava şartları ve ormansızlaşmanın karada üretimin genişlemesini sınırlaması nedeniyle yatay seyrediyor.
“Arz tehditleri tarım fiyatlarını artırabilir”
Sektörün duayenlerinden ve en tesirli tüccarlarından olan Dorab Mistry, bilhassa iklim değişikliğinden kaynaklanan arz tehditlerinin tarım fiyatlarını artıracağını ve dünyanın gıdayı yakıta dönüştürme eforlarını yavaşlatacağını söyledi.
Uluslararası Güç Ajansı, biyoyakıtlara yönelik artan talebin ve yaklaşmakta olan hammadde sorununun, ele alınmazsa, biyoyakıtların global dekarbonizasyon uğraşlarına katkıda bulunma potansiyelini baltalayacağı konusunda uyardı.
Geçen yıl, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, global ayçiçek yağı ticaretini aksatırken, palm ve soya fasulyesi yağı talebini artırarak fiyatları rekor düzeylere çıkardı. O vakit bile, birçok ülke biyoyakıt siyasetlerini gevşetmedi, bu da başta gelişmekte olan ülkelerden olmak üzere birtakım bitkisel yağ tüketicilerinde talep yıkımına yol açtı.
