TEPAV’dan büyümeye zelzele revizyonu
Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından Kahramanmaraş merkezli sarsıntı felaketinin, ülke iktisadı üzerinedeki tesiri hakkında yayımlanan raporda, ekonomik büyümenin, sarsıntı öncesi öngörülenden 1,2 puan daha düşük gerçekleşeceği varsayım edildi. Ayrıyeten raporda, bölge için 5 yıllık bir kalkınma planı öngörülürken, bu kalkınma için gerekli olan fiyat ise 150 milyar dolar olarak hesaplandı.
Raporun ayrıntıları ise şöyle:
Yapılan çalışma; sarsıntı kaynaklı hasar ve yıkımın 11 vilayetteki yapı stokunun yaklaşık yüzde 40’ını etkilediğini göstermektedir. Ağır hasarlı ve yıkık olduğu kestirim edilen 650 bin bağımsız ünite, sarsıntı bölgesinde 2022 yılında yapı kullanma müsaadesi alınan konut sayısının yaklaşık 7 katıdır. Sarsıntıda az ve orta derece hasar gördüğü varsayım edilen 1,5 milyon bağımsız ünitenin güçlendirme ve tamir faaliyetleriyle Türkiye genelinde devam eden konut stok muhtaçlığı gözetildiğinde, zelzele kaynaklı hasarın 5 yılda telafi edilebileceği beklenmektedir.
5 yıllık kalkınma devrinin maliyeti 150 milyar dolar olarak hesaplanmıştır.
2023 yılında ekonomik büyümenin, sarsıntı öncesi öngörülen baz senaryoya nazaran 1,2 puan daha düşük gerçekleşmesi beklenmektedir. Büyüme üzerindeki riskler, sarsıntı bölgesinin tekrar inşa sürecinin suratına, uygulanacak iktisat siyasetlerine ve finansal şartlara bağlı olarak geniş bir bantta değişiklik gösterecektir.
Deprem sonrası finansal risklerin yönetilebilmesi için başta para siyaseti olmak üzere memleketler arası kabul görmüş iktisat siyasetlerinin uygulanması tavsiye edilmektedir.
Deprem bölgesinde yoksulluk ve gelir adaletsizliğinin artması beklenmektedir. Hayat standartlarının korunması için sarsıntıdan en çok etkilenen hanelere temel gelir (vatandaşlık geliri) takviyesi sunulması önerilmektedir.
Uzun vadeli siyaset teklifleri geniş bir perspektifle, Türkiye’nin global iklim değişikliğiyle çaba ve afetlere karşı tedbir siyasetlerini da gözeterek uygulanmalıdır. Sarsıntı sonrası kalkınma programının en verimli ve tesirli biçimde yürütülmesi için milletlerarası kuruluşlarla işbirliği yapılması tavsiye edilmektedir.
