Çernobil’in köpekleri Dünya’daki başka köpeklerden ne kadar farklı?

Yeni bir araştırma, Çernobil nükleer santralinin kalıntıları ortasında dolaşan yüzlerce hür köpeği inceledi ve radyasyona maruz kalmanın onları dünyanın öbür yerlerindeki başka köpeklerden genetik olarak farklılaştırdığını buldu.

26 Nisan 1986’da yaşanan Çernobil nükleer felaketinin akabinde, santralin etrafında ve yakındaki Pripyat kentinde yaşayan yaklaşık 120.000 kişi meskenlerini terk etmek zorunda kaldı. Fakat çürüyen elektrik santralini çevreleyen radyasyonlu yerde yaşayan kayda paha bir hayvan popülasyonu kaldı. Bu hayvanlara evcil köpekler de dahildi.

Bilim insanları, yeni araştırma ile Çernobil etrafında yaşayan olağandışı köpek popülasyonları hakkında, birçoğunun günlük olarak maruz kaldığı sert çevresel kirlilik tesirini inceledi. 2017-2019 yılları ortasında sokak hayvanlarından kan örnekleri toplandı. Bu hayvanların ortasında santralin içerisinde yaşayan popülasyonlardan 302 köpeğin yanı sıra felaket bölgesinden 15 ila 45 kilometre uzaktaki köpekler bulunuyordu.

Sadece Çernobil’e yakın yaşayan köpeklerin DNA’sına bakıldığında bile, dünyanın öbür yerlerinde yaşayan evcil hayvanlardan genetik olarak farklı oldukları açık bir halde görülüyordu ve araştırmacılar bunun kuşaklardır maruz kaldıkları iyonlaştırıcı radyasyonun bir yansıması olduğuna inanıyor.

Yeni araştırma, bu popülasyonun öteki köpeklerle karşılaştırıldığında eşsiz olan toplam 15 karmaşık aile yapısı içerdiğini buldu. Fakat, köpeklerin farklı alanlarda hareket ettikleri ve birbirleriyle özgürce üredikleri de açık bir biçimde görülüyordu.

NIH’nin Ulusal İnsan Genomu Araştırma Enstitüsü’nde çalışma muharriri ve genetikçi Elaine Ostrander, IFLScience ile yaptığı görüşmede “Bence çalışmayla ilgili en dikkat cazibeli niyet, reaktörün içinde ve gölgesinde yaşayan köpek popülasyonlarını tespit etmemiz ve bu köpeklerin yalnızca DNA profillerine bakarak kim olduklarını söyleyebilmemiz. Yakınlardaki kullanılmış yakıt çubukları üzere yerlerde yaşayan aileleri düşünmek inanılmaz ve bir tıp olarak köpeklerin dayanıklılığını gösteriyor” dedi ve devam etti: “Ayrıca şu anda dışlama bölgesinde yaşayan köpeklerin muhtemelen patlama olduğunda bölgeden kaçan insanların evcil hayvanlarının torunları olduğunu da bulduk. Bugün dışlama bölgesinde yaşayan köpeklerin DNA’sına kazınmış olarak bu evcil hayvanların geçmişini görebiliriz.”

Son sayıma nazaran, kirlenmiş alanlar da dahil olmak üzere Çernobil etrafındaki yerde 800 kadar yarı yabanî köpek yaşıyor olabilir.

Köpekler, beşerlerle kimi problemler yaşadıkları için yarı yırtıcı olarak sınıflandırılıyor. Bölgedeki çalışanların ve araştırmacıların hayvanları beslediği bilinirken, veterinerler aşılarını güncellemek ve sahip oldukları tıbbi meseleleri tedavi etmek için orta sıra bölgeyi ziyaret ediyor.

Artık bu araştırmanın Çernobil köpeklerinin farklı popülasyonlarını muteber bir biçimde ayırt etmenin mümkün olduğunu göstermesi ile birlikte, araştırmacılar genetik farklılıkların sıhhatleri, görünümleri ve davranışları üzerinde bir tesiri olup olmadığını görmeyi umuyorlar. Araştırmacılar ayrıyeten, hayvanların radyasyon karşısında hayatta kalmasına yardımcı olan genetik mutasyonlara ışık tutabileceğini söylüyor.

Köpeklerin radyasyonlu ortamda 15 jenerasyon geçirdiklerini belirten Ostrander, DNA’larının nasıl varyantlar oluşturduğunu bulmak istediklerini belirtiyor.