Japonya’nın “cadı evleri” sorunu her geçen yıl biraz daha büyüyor

Pek çok Batı ülkesi konut azlığına yönelik sıkıntılar yaşasa da, Japonya’da bunun tam zıddı bir sorun yaşanıyor. Ülkenin dört bir yanına dağılmış boş ve terk edilmiş meskenler, neredeyse hiçbir hayat ümidi olmadan bekliyor.

Bazen “cadı evleri” olarak da isimlendirilen bu binalar ekseriyetle harap bir yapıya ve “garip” bir pay sahip oluyor. Birçoğu çok derecede kırsal kesimde yer alıyor. Her on Japon’dan birinden azı bir kentin dışında yaşıyor ve tarım yerlerini ve kırsal alanları terk edenlerin konutları boş kalıyor.

Singapur Ulusal Üniversitesi’nde Japon çalışmaları kısmında doçent olan Chris McMorran, Insider’a 2021’de söylediğine nazaran “Pek çok boş mesken boş, zira beşerler ‘hayalet evlerle’ çevrili bir uzak köyde yaşamak istemezler. Kırsal kesimde yine yerleşime karşı hala bir direniş var zira hastaneler ve marketler üzere temel imkanlara erişimin olmaması insanları uzaklaştırıyor.”

Son hükümet araştırması beş yıl evvel yapıldığında, ülkede bu cadı konutlarından yaklaşık 8,5 milyon tane bulunuyordu. Bu binaların sıklığı bölgeye bağlı olarak değişiyor. Örneğin, kırsal Wakayama’da, beş meskenden biri terk edilmiş durumda.

Ayrıca bu yeni bir sorun da değil. Birinci olarak 1950’lerin savaş sonrası devrinde, Japon kentleşmesi ve endüstrileşmesinin süratle arttığı devirde ortaya çıktı. The Times’ın Asya editörü Richard Lloyd Parry, bu olguyla ilgili yakın tarihli bir haberde, “Savaş öncesi meskenler, birkaç jenerasyon boyunca bir ailenin konutu olma beklentisiyle dayanacak formda yapıldı” diyor ve ekliyor: “Fakat hava bombardımanı kentleri yerle bir ettikten sonra öncelik, nicelik olarak konut sağlamaktı ve nitelik ihmal edildi.”

Japonya’da yeni yapılmış binaların en fazla birkaç on yıl dayanması bekleniyor. Hatta bu meskenler vakitle pahalarını bile kaybediyor. Japon halkının çok büyük bir çoğunluğu artık ikinci el bir konut yerine yeni inşa edilmiş bir mesken almayı tercih ediyor ve bir konut 10 yahut 15 yaşından büyük olduğunda pahasının önemli bir kısmını kaybediyor. Bu da, cadı meskenlerinin her geçen yıl fazlalaşmasına neden oluyor.

Parry, “Japonya’da yeni bir konut, galeriden çıkar çıkmaz pahasının birçoklarını kaybeden yeni bir otomobil gibidir” diye diyor ve devam ediyor: “Neredeyse her sokakta terk edilmiş konutlar var, Batı Tokyo’da yaşadığım küçük sokakta bile üç tane var.”

Japonya’nın hayli yüksek olan yaş ortalaması da bu sorunu arttırıyor. Ülke halkının üçte biri 65 yaşın üzerinde ve bu insanların birden fazla ilerleyen yaşlara ulaşırken daha kolay erişimli, daha küçük konutlara geçmeyi tercih ediyor. İlerleyen yıllarda hayatlarını kaybetmelerinden sonra, bu konutlar de neredeyse tekrar satılamaz hale geliyor.