İstanbul Büyükşehir Belediyesi Zelzele Risk İdaresi ve Kentsel Düzgünleştirme Daire Başkanlığı ile Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü iş birliğiyle 2020’de hazırlanan “İstanbul İli Mümkün Sarsıntı Kayıp İddialarının Güncellenmesi Projesi” megakentteki konut stokuna ait dataları ortaya koyuyor.
Söz konusu çalışmadan derlenen bilgiye nazaran, kentte 2000 ve öncesinde yapılmış bina sayısı 818 bin 339. Kelam konusu yapıların 555 bin adedi 1980-2000 tarihli, 264 bini ise 1980 öncesinde yapıldığı rapora yansımış durumda.
02
İstanbul’da 2000 ve öncesi binaların en çok olduğu ilçelerin başını 39 bin 786 ile Fatih çekiyor. Bu binaların 31 bin 899’unun ise 1980’den öncesine ilişkin olduğu biliniyor.
Fatih’i 35 bin 353 adetle Üsküdar, 34 bin 618 ile Bağcılar, 34 bin 592 ile Pendik, 34 bin 333 ile Beykoz, 33 bin 727 ile Ümraniye, 33 bin 68 adetle Sarıyer izliyor. 7 ilçede bina sayısının 30 binin üzerinde olduğu görülüyor.
03
Yapım tarihi 2000 ve öncesine ilişkin bina sayısı Küçükçekmece ve Silivri’de 25-30 bin adet, Beyoğlu, Maltepe, Esenyurt, Kartal, Kağıthane, Sultanbeyli, Sultangazi, Eyüp ve Gaziosmanpaşa’da 20-25 bin adet, Bahçelievler, Arnavutköy, Şişli, Bayrampaşa, Kadıköy, Esenler, Şile, Ataşehir, Avcılar ve Sancaktepe’de 15-20 bin adet aralığında.
Büyükçekmece, Başakşehir, Çekmeköy, Tuzla, Zeytinburnu, Beşiktaş ve Çatalca’da ise 10-15 bin adet aralığında 23 yaşında üzerinde bina bulunuyor.
04
2000 ve öncesine ilişkin en az sayıda bina Adalar’da
Yapım tarihi 2000 ve öncesine ilişkin bina sayısının en düşük kaldığı ilçe 5 bin 325 adetle Adalar olurken, onu 6 bin 262 ile Beylikdüzü, 9 bin 800 ile Güngören, 9 bin 961 ile Bakırköy izliyor.
05
Rapora nazaran, 7,5 ve üzeri şiddetli bir zelzelede İstanbul’da 301 bin binanın hafif, 137 bin binanın orta, 39,5 bin binanın ağır, 13,5 bin binanın ise çok ağır hasar görebileceği öngörülüyor.
06
Hasar alacak binalarda 6 milyon kişi yaşıyor
Uzmanlar, yaşlı konutlarla ilgili sarsıntı dayanıklılık testi yaptırılması, sonuca nazaran binanın güçlendirilmesi yahut dönüştürülmesi davetinde bulunuyor.
Kentsel Dönüşüm ve Şehircilik Vakfı (KENTSEV) Lider Vekili Haldun Ersen’e nazaran, İstanbul’da olası 7,5 ve üzeri şiddetli bir sarsıntıda hafif, orta, ağır ve çok ağır hasar alması beklenen 491 bin binada 6,2 milyon kişinin yaşayor.
07
Çözüm olarak vakit yitirmeksizin çok ağır hasar alması beklenen binaların çabucak tahliye edilmesi ve bu yapıların dönüşümüne geçilmesi öneriliyor.
Yurttaşların da binalarına dayanıklılık testi yaptırmaları, kentsel dönüşüm için geç kalmamaları gerekiyor.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın bilhassa 2022’de devreye aldığı kentsel dönüşüm teşviklerinin bu manada hayati olduğunun altı çiziliyor.
08
Yapılan çalışmada konut stoğu datalarından sarsıntı kayıp iddialarına kadar bir çok bilgi yer alırken İBB tarafından internet sitesi üzerinden yapılan açıklamada şu sözler yer alıyor:
“İBB Sarsıntı ve Yer İnceleme Müdürlüğü ile Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi, Zelzele Araştırma Enstitüsü, Sarsıntı Mühendisliği Ana Bilim Kısmı ortasında gerçekleştirilen bu çalışma ile İstanbul Zelzele Acil Müdahale ve Erken İhtar Sisteminin genel nitelikleri tariflenmiş ve algoritması şematize edilerek açıklanmıştır.
Sistemin Türkiye’deki ve diğer ülkelerdeki kentsel zelzele izleme sistemleriyle kıyaslaması teknolojik, yönetimsel ve hukuksal bileşenler dikkate alınarak yapılmıştır. Sistemin kullanımının yarar sağlayacağı kritik kentsel altyapı hizmetlerindeki (su, elektrik, gaz, ulaşım vb.) mevcut gereksinimlerin tahlil edilmesi, gerekli standartların tariflenmesi ve bu kapsamda İstanbul Sarsıntı Acil Müdahale ve Erken İhtar Sisteminin kelam konusu gereksinimleri karşılamasına yahut mevcut kentsel altyapı hizmetlerinin sistem ile ahenginin sağlanmasına yönelik hareketler tanımlanmıştır.”
