Göbekli Zirve ve pek çok antik kalıntının sarsıntıda gördüğü hasarlar ortaya çıkıyor

Ülkemizde ve kuzey Suriye’de muazzam bir yıkıma sebep olan sarsıntıların gölgede kalan sonuçlarından biri de antik kalıntıların durumu. Bu kalıntılardan en değerlilerinden biri de hiç kuşkusuz Şanlıurfa’daki Göbekli Zirve antik kenti.

Depremler, çağdaş binalara ve yerleşim yerlerine verdiği hasar ve yarattığı yıkımın yanı sıra, birinci zelzelenin merkez üssünün yaklaşık 130 kilometre güneyindeki 2.000 yıllık bir kale olan Gaziantep Kalesi üzere eski yapıların da kısmen yıkılmasına ve tahrip olmasına sebep oldu.

Eski yerleşim yerlerinin hasar görmesi, birçok kişinin Türkiye ve Suriye’deki binlerce yıllık insanlık tarihini kapsayan başka arkeolojik ve kültürel miras alanları hakkında endişelenmesine neden oldu. Halep ve Antakya üzere kentler, binlerce yıldır insan uygarlığının merkezleri olmaları sebebiyle hala etkin arkeolojik kazılara konut sahipliği yapıyor.

Bu alanların tahminen de en değerlisi, Germuş dağlarındaki megalitik yapılardan oluşan, neolitik bir alan olan Göbekli Zirve. Göbekli Zirve, Homo-sapiens tarafından inşa edilen, bilinen en eski megalitik bölge ve bu da onu insanlığın öyküsünün temel bir kesimi olması manasına geliyor. En eski dini yer ya da en eski tapınak olarak da anılan Göbekli Zirve’nin bir yerleşim yeri olmaktan çok törensel emelli olduğu düşünülüyor.

Göbekli Zirve zelzelede ziyan gördü mü?

Göbekli Zirve Araştırma Projesi takımı, yaptığı açıklamada, Türkiye Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün Güneydoğu Anadolu’daki 11.500 yıllık yapının son sarsıntıda ziyan görmediği tarafındaki haberini doğruladı.

Gaziantep Kalesi de sarsıntıdan ziyan gördü.

Alan, Gaziantep’in yaklaşık 140 km doğusunda bulunuyor ve zelzelenin tesir alanının içinde yer alıyor. Lakin Göbekli Zirve ziyan görmemiş olsa da, başka antik yerler o kadar şanslı değildi. Gaziantep Kalesi’nin yanı sıra, yakın vakitte Suriye’deki iç savaşta hasar gören antik Halep kalesi de sarsıntıdan etkilendi. Reuters’in haberine nazaran Suriye eski eserler müdürlüğü, Osmanlı periyodundan kalma bir değirmenin kimi kısımlarının çöktüğünü ve kaledeki caminin minaresinin birtakım kısımlarının yıkıldığını bildirdi.

Türkiye Kültür Varlıkları ve Müzeler genel müdürlüğünden yapılan açıklama, bölgedeki müzelerde ufak çatlaklar dışında önemli bir hasarın görülmediğini ve müze koleksiyonlarının inançta olduğunu belirterek, zelzele hasarına ait dehşetleri bastırdı. Ancak UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki Arslantepe Höyüğü’ndeki kerpiç duvarların zelzele nedeniyle kaydığı belirtiliyor. Diyarbakır’ın Romalılar tarafından inşa edilen antik kent surlarında ve Diyarbakır’daki St. George Kilisesi’nin girişinde de hafif kaymalar bildiriliyor.

Depremin kültürel miras alanları üzerindeki tesirleriyle ilgili bilgiler ulaşmaya devam ediyor. Elbette her vakit birinci öncelik hayatları kurtarmak. Lakin kültürel mirasların inançta olmaları da gelecek için kıymet taşıyor…