Zelzele izolatörü nedir? İzolatör fiyatları ne kadar aramaları Google’da tırmandı

Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde zelzele izolatörü aramalarının Google’da süratle tırmanışa geçtiği görülüyor. Pekala, bu sistem nedir ve ne vaadediyor? Hakkında neler biliniyor? Birlikte bakalım…

Yüksek katlı binalarda sismik kuvvetlerden kaynaklanan hasarları önlemek için zelzele izolasyonu (temel izolasyonu) sistemi kullanılabiliyor. Zelzele izolasyonu sisteminde, alt yapı ile üst yapı ortasına süspansiyon yahut bir dizi taşıyıcı yatak yerleştiriliyor. Sismik kuvvetler nedeniyle yer sallandığında süspansiyon, tabandan üst yapıya kuvvet transferini engelliyor ya da azaltabiliyor.

Deprem izolatörü nedir?

Deprem izolatörleri, enerjiyi emecek ve bina üzerinde sönümleme tesiri yaratacak halde tasarlanmıştır. Bu sistem ile elde edilen yapıya esneklik kazandırıldığı için binalar sarsıntı kaynaklı hareketlere maruz kalmaz. Bu sistem 1900’lerde kullanılmaya başlandı ancak 1970’lerde sismik sağlam bina dizaynında pratik bir kademeye ulaştı.

Sıhhat Bakanlığı Sıhhat Yatırımları Genel Müdürlüğü’nün bir açıklamasında sismik izolasyon için şu tanımlama vardı: “Sismik izolasyon, yapının dayanım kapasitesini artırmak yerine binaya gelen sismik enerjiyi sönümleyerek ya da binaların dönemini uzatarak sarsıntı yüklerini azaltma aslına dayanan bir tasarım yaklaşımı olarak tanımlanabilir. Zelzele sırasında ve sonrasında verilmesi gereken sıhhat hizmeti göz önünde bulundurulduğunda, sıhhat tesisleri için sarsıntı izolatörleri hayati rol oynuyor”

2021 tarihli yazıda şu bilgiler de var:

Deprem izolatörü yerleştirilen hastane binaları o kentin en emniyetli yapıları ortasında yer alıyor. 2020 yılının Ocak ayında Elazığ’da yaşanan sarsıntıda tabanında 872 adet sismik izolatör bulunan Elazığ Fethi Sekin Kent Hastanesi, zelzele anında tüm operasyonel faaliyetlerine devam etti, hasar almadı. Tekrar geçtiğimiz yıl Ekim ayında, Seferihisar merkezli İzmir’i etkileyen, can kayıplarının yaşandığı 6,6 büyüklüğündeki sarsıntıda 1.031 adet sismik izolatör yerleştirilen inşaatı devam eden Bayraklı Kent Hastanesi de bir hasar görmedi.

Geleneksel yüksek yapılarda temel, rijit olarak inşa edilir. Yani bir sarsıntı anında tabandan yapıya yük transferi nedeniyle üst yapı da temel ve toprakla birlikte hareket eder. Yer değiştirme, binanın üst kısımlarında daha fazla olacaktır ve bu binanın yüksekliğinin 2/3’üne kadar ulaşır. Yapı rijit olduğundan ötürü, sarsıntı kaynaklı yanal kuvvetler hasarlara neden olabilir ve hatta binaların çökmesine (rezonans) neden olabilir.

Deprem kuvvetleri denetim edilemeyeceği için, yapıyı esnek hale getirmek, binaları sismik kuvvetlerden müdafaanın daha güzel bir yoludur. Bu, yapının temeline zelzele izolatörleri yerleştirilerek gerçekleştirilir. Bu izolatörler, yer hareketinden ötürü yapı üzerinde oluşan yanal kuvvetler üzerinde büyük bir tesire sahiptir. Taban ve alt yapı sismik kuvvetlerle hareket eder ve izolatör alt yapı ile üst yapı ortasında esneme sağlar.

Bu sayede üst yapı sarsıntıdan daha az etkilenir. Temel izolasyonu, yapının rijitliğini tesirli bir biçimde azaltır ve yapının üzerindeki atalet kuvvetlerini azaltır. Ayrıyeten sarsıntı kuvvetinin doğal frekansını da düşürür ve rezonans oluşumunu maniler.

Rijit bir temele sahip olan yapı sıfır doğal döneme sahip olacaktır. Yer hareket ettiğinde, yapı üzerinde yer ivmesine eşit olan ivme oluşur. Burada yer ile yapı ortasındaki nispî yer değiştirme sıfır olacaktır. Fakat esnek yapıda (deprem izolatörleri kullanılan yapılar) doğal periyod sonsuzdur. Bu nedenle, yer hareket ettiğinde yapı üzerinde rastgele bir ivme oluşmaz ve izafi yer değiştirme, yer yer değiştirmesine eşit olacaktır.

Deprem izolatörü kullanmanın avantajları neler olabilir?

Deprem izolatörü kullanmanın şu muhtemel yararları sıralanıyor. Tabi ki bu mevzuyu kesinlikle bir uzmana danışmak değerli:

• Temel izolasyonunun sağlanması, zelzeleye güçlü bir bina inşa etmenin tesirli bir yolu olabilir.
• Binaların içindeki mülklerin ziyan görmesini önleyebilir.
• Yapıya daha fazla stabilite sağlayabilir.
• Temel izolasyonu, sismik enerjiyi yapılar üzerinde dağıtmanın güzel bir yoludur.
• Deprem anında yapı elemanlarının plastik deformasyonu önlenebilir.

Bu içerikler de ilginizi çekebilir

• Deprem bulutu nedir? Zelzele havası diye bir şey var mı?

• Artçı sarsıntı nedir? Öncü Zelzele Nedir?

• Deprem çantası nasıl hazırlanır?

• Türkiye Sarsıntı Tehlike Haritası

• Doğu Anadolu Fay Hattı

• Richter Ölçeği Nedir?